Kwas foliowy to niezwykle ważny składnik gospodarki witaminowej organizmu i trudno jest dostarczyć go do organizmu w odpowiedniej ilości, jeśli jedynym jego źródłem jest dieta. Suplementacja bywa niezbędna.

Kwas foliowy pełni mnóstwo funkcji w organizmie człowieka. Wpływa na metabolizm komórek całego ciała, pełni ważną rolę w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym. Badania naukowe wskazują też, że może zmniejszać ryzyko nowotworów[1] i że jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego[2]. Jednak kwas foliowy najważniejszy jest dla kobiet planujących bycie mamami i tych, które już są w ciąży, gdyż niedobór tego składnika przyczynia się do powstawania wad rozwojowych u nienarodzonego dziecka[3].

1. Kwas foliowy to witamina

Kwas foliowy to jedna z witamin z grupy B – bardzo ważna dla człowieka w każdym wieku, jednak najważniejsza jest dla zdrowia nienarodzonego dziecka oraz dla prawidłowego przebiegu ciąży. Znana jest również pod nazwami: witamina B₉, witamina M lub folacyna.

2. Dobre źródło kwasu foliowego to zielone warzywa liściaste

Kwas foliowy wziął swoją nazwę od łacińskiego słowa folium, które oznacza „liść” – po raz pierwszy wyizolowano bowiem witaminę B₉ z liści szpinaku. Najlepszym źródłem kwasu foliowego (i jego pochodnych, czyli folianów) są surowe zielone warzywa: brokuły, brukselka, kapusta włoska, szpinak, sałata i szparagi. Sporą ilość tej witaminy zawierają też nasiona roślin strączkowych, drożdże, produkty pełnoziarniste i kiełki pszenicy. W mniejszych ilościach foliany znajdują się także w pietruszce, jarmużu, papryce, kiwi, malinach, pomarańczach i w orzechach. Występują też w produktach pochodzenia zwierzęcego – najwięcej w wątróbce, ale są też w nabiale: serach i jajkach3.

3. Kwas foliowy w żywności jest bardzo nietrwały Choć istnieją liczne naturalne źródła kwasu foliowego, to niestety, jest on bardzo nietrwały – ginie pod wpływem światła słonecznego, tlenu i wysokiej temperatury. Straty tej witaminy w żywności przetworzonej sięgają nawet 50–80 procent3. Na przykład, zawartość folianów w gotowanym szpinaku jest o połowę niższa niż w jego surowych liściach3.
4. Według ekspertów kwas foliowy powinien być przyjmowany przed ciążą i w trakcie ciąży

O tej witaminie powinna pamiętać każda kobieta planująca ciążę oraz już oczekująca na przyjście dziecka. Nawet jeśli przyszła mama zdrowo się odżywia i szczególnie dba
o zachowanie diety folianowej, to kwas foliowy z niej pochodzący może nie wystarczyć. Kobietom planującym ciążę specjaliści zalecają suplementację 0,4 mg kwasu foliowego dziennie, co najmniej 4 tygodnie przed planowanym poczęciem. Dawkę tę należy przyjmować co najmniej do 12. tygodnia ciąży4.

5. Witamina B₉ zapobiega wadom rozwojowym u nienarodzonego dziecka

Jest ona wyjątkowo ważna dla prawidłowego rozwoju płodu, a szczególnie jego układu nerwowego. Ma ogromny wpływ na kształtowanie się cewy nerwowej, z której rozwija się mózg i rdzeń kręgowy. Jeżeli w okresie płodowym nie zamknie się ona prawidłowo, u dziecka mogą powstać różne wady rozwojowe, w tym najcięższe: bezmózgowie i przepuklina mózgowo-rdzeniowa. Przyjmowanie kwasu foliowego w ciąży chroni też przed odklejeniem łożyska, przedwczesnym porodem i małą masą urodzeniową dziecka, a przyszłą mamę przed niedokrwistością3.

[1] Kim Y.I.: Folic acid supplementation and cancer risk: point. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2008; 17 (9): 2220–2225.

[2] Czeczot H.: Kwas foliowy w fizjologii i patologii. Postępy Hig. Med. Dosw. 2008; 62: 405–419.

[3] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/157302,kwas-foliowy-i-jego-znaczenie-dla-zdrowia

4 https://imid.med.pl/pl/dla-pacjenta/porod-w-instytucie/ciaza-kwas-foliowy