Nadczynność i niedoczynność tarczycy to ten rodzaj schorzeń, które – przy niewielkim stopniu nasilenia objawów – mogą rozwijać się u pacjenta przez wiele lat bez postawienia trafnej diagnozy. Na szczęście świadomość dotycząca chorób tarczycy jest coraz większa, a co za tym idzie – coraz więcej osób uzyskuje trafne rozpoznanie i szansę na skuteczne leczenie. Które symptomy powinny skłonić pacjenta do wykonania badań tarczycy? Jakie to badania i kto powinien interpretować ich wyniki?

Badania tarczycy – jakie objawy powinny skłonić pacjenta do ich wykonania?

Objawy chorób tarczycy obejmują szerokie spektrum dolegliwości, a dodatkowo mają różne natężenie i w różnym stopniu utrudniają pacjentom codzienne funkcjonowanie. Warto także zaznaczyć, że nadczynność i niedoczynność tarczycy (czyli stany chorobowe najczęściej powiązane z dysfunkcjami omawianego gruczołu) manifestują się symptomami z tej samej kategorii, ale o różnym charakterze. I tak:

• przy niedoczynności tarczycy pacjent może odczuwać ciągłe uczucie zimna, pogorszenie się nastroju (nawet o charakterze depresji), zmęczenie i senność (wraz z niskim ciśnieniem tętniczym), zaburzenia pamięci i koncentracji, zwiększony apetyt i przyrost masy ciała, zaparcia i ogólnie – rzadsze wypróżnianie się, wysuszenie skóry i włosów, łamliwość paznokci, a także zaburzenia miesiączkowania u kobiet;
• przy nadczynności tarczycy pacjent z kolei zmaga się z podwyższonym ciśnieniem tętniczym (niekiedy nawet z uczuciem kołatania serca), że zlewnymi potami i uderzeniami gorąca (bez powiązania z okresem menopauzy), uczuciem rozdrażnienia, niepokoju i roztrzęsienia, z drżeniem kończyn (zwłaszcza z drżeniem rąk), a także z biegunkami, niezamierzonym chudnięciem, osłabieniem siły mięśniowej, wypadaniem włosów czy zaburzeniami miesiączkowania u kobiet.

Oczywiście wymienione powyżej objawy nie wyczerpują katalogu symptomów chorób tarczycy. Bardzo często bywają one diagnozowane po niepowodzeniach położniczych czy dłuższym okresie bezowocnych starań o dziecko (zaburzenia funkcjonowania tarczycy bezpośrednio przekładają się na zaburzenia hormonalne, a te – na nieprawidłowe działanie układu rozrodczego).

Oprócz tego o badaniach tarczycy powinny pomyśleć kobiety, u których wystąpił zanik miesiączki lub bardzo duże nieprawidłowości w cyklu (cykle nieprzewidywalne, trwające więcej, niż 35 dni, cykle bezowulacyjne). W takich sytuacjach należy skontrolować parametry tarczycowe z krwi, w ramach rozszerzonego pakietu badań (więcej informacji o tym, jakie parametry powinny uwzględniać pakiety badań na tarczycę znajduje się tutaj: https://sklep.alablaboratoria.pl/pakiet/38/pakiet_tarczycowy_rozszerzony_tsh_ft3_ft4_atpo_atg_trab_badania_tarczycowe).

Nadczynność i niedoczynność tarczycy – badania z krwi na tarczycę

W procesie diagnostyki nadczynności lub niedoczynności tarczycy (a także innych chorób tego narządu) ważną rolę odgrywają badania laboratoryjne, wykonywane z krwi. Obejmują one zwykle pomiar takich parametrów, jak:

• TSH – czyli hormonu tyreotropowego produkowanego przez przysadkę mózgową, ale pełniącego kluczową rolę w funkcjonowaniu tarczycy (TSH reguluje bowiem wydzielanie hormonów tarczycowych);
• fT3 oraz fT4 – czyli wolnych frakcji trójjodotyroniny oraz tyroksyny, będących hormonami wydzielanymi bezpośrednio przez tarczycę;
• anty-TPO, anty-TG oraz TRAb, czyli przeciwciał skierowanych przeciwko własnej tarczycy pacjenta lub przeciwko wydzielanym przez nią substancjom. Nieprawidłowości w zakresie tych parametrów mogą wskazywać na rozwój choroby autoimmunologicznej (w tym choroby Gravesa-Basedova czy choroby Hashimoto).

Interpretacja wyników badań tarczycowych powinna być zawsze przeprowadzana przez lekarza (najlepiej ze specjalizacją endokrynologiczną), który wie, w jaki sposób zestawiać ze sobą poszczególne parametry i jak oceniać je pod kątem informacji zebranych od pacjenta w wywiadzie, z historią jego chorób i aktualnym stanem zdrowia.

Choroby tarczycy – badania obrazowe w procesie diagnostycznym

U niektórych pacjentów konieczne jest poszerzenie diagnostyki o badania obrazowe – w tym najczęściej o USG tarczycy oraz okolicznych węzłów chłonnych. Pozwala ono na ocenę wielkości tarczycy (zmieniającą się najczęściej w przebiegu chorób autoimmunologicznych lub nowotworowych), a także na wychwycenie obecności guzków i innych, niepokojących struktur. W razie potrzeby wykonuje się także biopsję tarczycy, w trakcie której pobiera się komórki zlokalizowanej na tarczycy zmiany, by ustalić jej charakter i zaplanować właściwe leczenie.

Zarówno badania krwi na tarczycę, jak i badania obrazowe wykorzystuje się nie tylko w procesie diagnostycznym, ale również przy kontroli odpowiedzi organizmu na wdrożone leczenie.

Artykuł sponsorowany