Na wstępie warto przypomnieć, co to jest faktoring. Otóż faktoring to nowoczesna forma finansowania przedsiębiorstw. Obok kredytu obrotowego stanowi podstawowe narzędzie służące do poprawy płynności finansowej. Płynność finansowa – jak wszyscy wiemy – jest z kolei warunkiem przetrwania każdej firmy.

Umowa faktoringu jest umową nienazwaną, a jej treść reguluje zasada swobody umów wyrażona w Kodeksie cywilnym

Art. 353¹ Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Przez lata praktyki biznesowej, w umowie faktoringu wykształciło się kilka, charakterystycznych dla tego stosunku prawnego, postanowień umownych. W tym artykule chcemy przedstawić Ci dwie, istotne klauzule, z którymi możesz się zetknąć. Czym są? Dlaczego strony się na nie decydują? I na co należy zwrócić uwagę przy zawieraniu umowy faktoringowej? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.

Uwaga! Przedstawione klauzule mają charakter fakultatywny. Strony, zgodnie z zasadą swobody zawierania umów, kształtują treść samodzielnie, swobodnie. Co wiąże się z tym, że nie mają obowiązku zamieszczania poniższych klauzul.

Czym jest klauzula?

Klauzula to nic innego jak postanowienie w zawieranej umowie, które co do zasady precyzuje prawa i obowiązki stron. Przy formułowaniu umowy faktoringowej najczęściej stosuje się:

a) klauzulę wyłączności;

b) klauzulę eksportową.

Klauzula wyłączności
W wielu dziedzinach obrotu gospodarczego dostawcom usług lub towaru zależy na tym, żeby być wyłącznym kontrahentem w obszarze współpracy. W skrócie, podmiotom zależy na tym, aby partner biznesowy nie współpracował z konkurencją. W faktoringu sytuacja wygląda analogicznie.
Firmom faktoringowym zależy na tym, aby przedsiębiorca, z którym zawiązuje współpracę, podpisywał umowy i korzystał tylko i wyłącznie z usług jednego faktora. Co więcej, faktorom zależy również na tym, aby zakres współpracy objął wszystkie wierzytelności przedsiębiorcy. Oznacza to, że przedmiotem kooperacji z instytucją faktoringową powinny być objęte kompleksowo wszystkie należności istniejące, a nawet przyszłe, które należą od wszystkich dłużników przedsiębiorcy. Chcąc zabezpieczyć powyższe warunki, w umowie z przedsiębiorcą faktorzy zamieszczają specjalną klauzulę, powszechnie zwaną klauzulą wyłączności.
Klauzula wyłączności jest zapisem umownym, który wyłącza możliwość współpracy przedsiębiorcy z inną instytucją faktoringową. Warto wspomnieć, że najczęściej zapis ma zastosowanie do wierzytelności wynikających z działalności wszystkich jednostek przedsiębiorcy- oddziały, agencje, filie. Zasadę wyłączności wprowadzono w celu zabezpieczenia ciągłości współpracy z przedsiębiorcą.

Przestrzeganie warunku umownego, jakim jest klauzula wyłączności, zabezpieczają w umowie faktoringowej sankcje natury cywilnej. Najczęstszym skutkiem naruszenia klauzuli przez przedsiębiorcę jest możliwość odstąpienia ze skutkiem natychmiastowym od umowy bądź jej wypowiedzenie przez faktora.

Należy zwrócić uwagę na to, że wyrażenie zgody na zawarcie takiej klauzuli w umowie faktoringowej wiąże się ze znacznym ograniczeniem dot. współpracy z innymi podmiotami. Co może mieć bezpośrednie przełożenie na rozwój Twojej firmy. Brak możliwości finansowania za pomocą faktoringu to brak płynności finansowej, dlatego warto korzystać z usług firm, które w standardzie nie stosują ego typu klauzul- jak np. Smart Faktor S.A.

Patrząc na to z perspektywy instytucji faktoringowej możemy jednak dostrzec argumenty, które przemawiają za tym, by taką klauzulę zawrzeć w umowie z klientem. Ograniczenia w umowie mają swoje usprawiedliwienie w sytuacji, kiedy instytucja faktoringowa – w dobrej wierze – dąży do tego, by w jak największym stopniu zminimalizować ryzyko fraudu. Powszechnym zabiegiem oszustów na etapie rozwoju faktoringu było zgłaszanie jednej faktury kilku faktorom. To dlatego firmy są dziś mocno wyczulone na ten problem i mogą warunkować zawarcie umowy poprzez dołączenie do niej klauzuli wyłączności.

Klauzula eksportowa

1. Rozwój firm często wiąże się z rozszerzaniem działalności gospodarczej na rynki zagraniczne. Zjawisko działalności na rynkach zagranicznych stało się na tyle powszechne, że powstały dodatkowe unormowania umowne, stosowane w transakcjach związanych z faktoringiem. Jednym z takich dodatkowych unormowań jest zapis dotyczący eksportu towarów lub usług.
   Klauzula eksportowa jest jednym z rodzajów dodatkowych zastrzeżeń umownych, które mogą być częścią umowy faktoringowej zawieranej pomiędzy faktorantem (Twoją firmą) a faktorem. Zapis dotyczy zakresu działalności przedsiębiorcy poza rynkiem krajowy.

 Jeśli działalność gospodarcza faktoranta wykracza poza rynek wewnętrzny, czyli na rynek zagraniczny, faktor może wnosić o umieszczenie klauzuli eksportowej w treści zawieranej umowy.

Przedmiotem klauzuli jest ograniczenie działalności przedsiębiorcy w celu zagwarantowania wymagalności wierzytelności. Klauzula ma ułatwić instytucji finansującej uzyskanie roszczenia należnego od dłużnika.  Zastrzeżenie umowne może dotyczyć ograniczenia:

• zakresu świadczonych usług lub przedmiotów oferowanych przez przedsiębiorcę,
• terytorium działania.

Obostrzenie poza obecnymi partnerami może także dotyczyć przyszłych kontrahentów przedsiębiorcy, którzy siedziby bądź oddziały swojej firmy chcą utworzyć poza rynkiem polskim. Dokładny zakres nałożonego obostrzenia powinien być włączony do treści umowy lub w załączniku do umowy faktoringowej. Restrykcje nakładane przez faktora są postanowieniem umownym, zatem faktorantowi (Twojej firmie) oraz faktorowi przysługuje prawo do negocjacji.

Chcesz wiedzieć więcej nt. Faktoringu? Zajrzyj do naszej Akademii Faktoringu, gdzie w rzetelny i prosty sposób wyjaśniamy procesy związane z nowoczesną formą finansowania.