Nowotwory piersi są największym problemem onkologicznym w krajach rozwiniętych. Są również narastającym problemem w krajach rozwijających się. Szacuje się, że na świecie co roku raka piersi rozpoznaje się u 1,7 mln kobiet, a ponad 500 tys. osób umiera z jego powodu. Połowa tych zachorowań notowana jest w krajach rozwiniętych, natomiast większość zgonów notuje się w krajach słabiej rozwiniętych (60%). W tej chorobie czas ma wielkie znaczenie – rak może szybko się rozwijać i dawać przerzuty. Niestety kobiety w Afryce mają niską świadomość problemu i często są przekonane, że nowotwór piersi dotyczy jedynie białych kobiet. Dotknięte chorobą, zwykle zgłaszają się do lekarza w bardzo zaawansowanym jej stopniu. Wtedy nic nie daje się już zrobić.
Decyzję o pomocy afrykańskim kobietom w budowaniu ich świadomości na temat raka piersi podjęłam w 2019 roku, gdy Nancy Obi, moja przyjaciółka z Liberii, podzieliła się ze mną wyzwaniami związanymi z tym problemem. Kiedy obejrzałam zdjęcia chorych, postanowiłam działać. Z pomocą partnerów zaprojektowałam i wydrukowałam materiały edukacyjne, kupiłam niezbędne pomoce na warsztaty, projektor i wyjechałam do Liberii.
Projekt Liberia
Namówiłam Nancy, aby zacząć od wykładów w szpitalach i przychodniach na terenie stolicy Liberii Monrowii. Plan był taki, aby współpracować głównie z kadrą medyczną – lekarzami i pielęgniarkami, którzy mieli dalej pracować z pacjentkami i przekazywać im wiedzę zdobytą na naszych warsztatach. Dzięki wsparciu byłego wiceprezydenta Liberii i obecnej Minister Zdrowia udało nam się, przeprowadzić takie warsztaty w największym szpitalu w Monrowii im. John F. Kennedy, a także w prywatnym szpitalu Pani Minister Zdrowia Hope for Women. Pojechałyśmy również do miejscowości Sasstownna spotkania edukacyjne z tamtejszymi kobietami. Wystąpiłyśmy w programie TV, by w sobotni wieczór opowiedzieć 75 tysiącom widzom o tym, co jest najważniejsze w profilaktyce i leczeniu raka piersi. Przez 2 tygodnie przeprowadziłyśmy kilkanaście wykładów i warsztatów. Obecnie moja liberyjska przyjaciółka Nancy kontynuuje rozpoczętą akcję, korzystając z materiałów przywiezionych z Polski: laptopa, projektora, modeli piersi, banerów, rollupa, ulotek, plakatów, zawieszek edukacyjnych. Naszą „liberyjską” akcję prowadziłyśmy w ramach kampanii Breats Cancer Awareness Liberia 2019.
Niska świadomość problemu
Jadąc do Liberii, nie wiedziałam, co mnie tam czeka, jaki będzie rzeczywisty poziom wiedzy na temat raka piersi i jak kobiety zareagują na moje warsztaty. Gdy poprosiłam Nancy o podstawowe dane i statystyki odpisała mi: „I have been asking: nothing!”. Gdy zapytałam o profilaktykę, diagnostykę, leczenie – odparła: „No supplements, no special curative exercises, no medical advice”. Czyli wszystko jasne.
Jedno z badań, przeprowadzonych wśród kameruńskich młodych i wyedukowanych kobiet zamieszkałych w średniej wielkości mieście, pokazuje, że 10% badanych jest przekonanych, że przyczyną raka piersi są praktyki czarownic, 13% z nich wierzy, że rakowi piersi można zapobiec odpowiednią szczepionką. W Nigerii kobiety z terenów wiejskich wskazały, że jednym z czynników zachorowania jest długotrwałe stosowanie ciemnych farb do farbowania włosów (12%) oraz, że rak piersi ma podłoże mistyczne i np. jest atakiem wroga. Taki obraz zagadnienia przedstawia się w wielu afrykańskich krajach. Jak się okazuje szczególnie kobiety zamieszkałe poza największymi miastami mają niską świadomość problemu. Nie ma też powszechnej edukacji ludności w zakresie chorób nowotworowych. W RPA jedynie 20% kobiet afrykańskiego pochodzenia kiedykolwiek słyszała o raku piersi, z tego połowa miała świadomość BSE. W efekcie często na pomoc jest już za późno. Jedynie w szpitalach w największych miastach i w przypadku bardziej zamożnych pacjentek, wykonuje się zaawansowaną diagnostykę (np. mammografia), ewentualnie zabieg usunięcia piersi i chemioterapię. Jednak wiele pacjentek po kilku tygodniach umiera z powodu powikłań. Kobiety świadome swojej choroby najczęściej jednak nie korzystają z profesjonalnej diagnostyki i tradycyjnych metod leczenia. Zamiast tego udają się do szamanów (także dlatego, że są tańsi niż lekarze), korzystają z ziół (np. posypują nimi chorą pierś), medycyny chińskiej itp. Skutki, jak można się domyśleć, są dramatyczne.
Projekt Kamerun
W czerwcu br. wyjeżdżam do Kamerunu, na zaproszenie kościoła katolickiego Ave Maria Parish Bangem, Diocese of Kumba. W ramach projektu wraz z miejscową fundacją Helping Hands Cameroon będę prowadzić na terenie Bangem District Hospital oraz kościoła kampanię informacyjną o raku piersi. Poprowadzę wykłady i zajęcia warsztatowe dla pielęgniarek, liderów społecznych, jak również nastolatek z Ave Maria College. Doświadczenie z Liberii pokazało, że młode pokolenie jest bardzo otwarte na nową wiedzę i aktywnie bierze udział w zajęciach. Zatem warto nieść te pomoc.
Planuję wykłady na temat profilaktyki nowotworowej, stylu życia i nawyków żywieniowych wspierających zdrowie (dieta, aktywność fizyczna, umiejętność relaksacji). Chciałabym nauczyć kobiety jak samodzielnie badać piersi (BSE), wytłumaczyć na czym polega diagnostyka i leczenie (do kogo się udać, gdy kobieta podejrzewa, że coś jest nie tak). Dla kobiet po mastektomii przygotowałam pokaz automasażu limfatycznego, wykłady o tym jak przeciwdziałać obrzękowi i jak układać kończynę.
Materiały, które zabiorę ze sobą z Polski, zostaną przekazane lokalnemu szpitalowi Bangem District Hospital do wykorzystania w późniejszych działaniach edukacyjnych.
Poza projektem raka piersi, jako część działań prewencyjnych i służących utrzymaniu zdrowia, mamy w planie zorganizowanie zawodów sportowych dla uczennic lokalnych szkół (rozgrywki piłki nożnej oraz netballu). Wzorem Kenii, Ghany, Liberii nie oprę się także promocji moich ulubionych dyscyplin sportowych – siatkówki i badmintona. Powstanie zatem boisko do siatkówki, a zaprzyjaźniona od dwóch lat szkoła Ave Maria College, otrzyma niezbędne pomoce do uprawiania różnych aktywności sportowych (np. piłki, siatki do bramek i obręczy do koszy, skakanki, liny do skakania, stroje sportowe).
Jak zwykle projekt realizuję w moim czasie wolnym. Bilety na tę podróż i wizę opłaciłam ze swoich oszczędności. Szczęśliwie, wymagany przez wylotem Test PCR na Covid-19 wykonam bezpłatnie dzięki uprzejmości Warsaw Genomics. Na początek, po lądowaniu w Duala – największym mieście Kamerunu – czeka mnie 4-godzinna podróż do miasteczka Bangem.
Do realizacji projektu nadal potrzebuję kilku ważnych pomocy i liczę, że dobrzy ludzie pomogą mi zebrać niezbędne środki na ich zakup:
– projektor (outdoor), przewód HDMI,
– pomoce sportowe: markery drużyn 2×12 szt. (M, L), skakanki, liny do skakania,
– słupki do siatki wraz z montażem,
– woda i przekąski na zajęcia edukacyjne oraz zawody sportowe,
– ciśnieniomierz automatyczny (2 szt.), termometr IR (2 szt.), stetoskop.
Obecnie prowadzę rozmowy z liniami lotniczymi Turkish Airlines odnośnie zabrania dodatkowych dwóch bagaży z pomocami do zajęć, dla szkoły i szpitala.
Wpłaty można przekazać:
na konto Fundacji Multis Multum, która przekaże mi 100% uzbieranych środków: 08 1140 1977 0000 5577 8000 1001 (tytuł: cele dobroczynne Kamerun)
Kontakt: Daria Mejnartowicz – FB/Messenger/LinkedIn
W kameruńskim projekcie wspierają mnie: dr n. med. Joanna Kleszczewska (onkolog), Maurer Foundation for Breast Health Education, NY, Radio Nowy Świat, Joanna Nurowska, Dr Grzegorz Mejnartowicz, Businesswoman&Life Magazine, Turkish Airlines, Radio Lublin, Radio Dla Ciebie, Michał Olszański Radio 357, telewizja internetowa ATV, Fundacja Bezmiar, Sesderma Polska, Warsaw Genomics, Fundacja oraz Szpital Medicover, Fundacja Jestem, Agencja Communicaton Unlimited, Fundacja Multis Multum, Agencja Ochrony Pogoń, Agencja Kryształ Jacek Stenzel, e-rakiety.com, Departament Grassroots PZPN, Kahuna squash & badminton, Yonex Polska, SKRA Bełchatów, siatkarz Mariusz Wlazły, Trefl Gdańsk, Polski Korpus Pokoju, Drogi i Mosty Jan Kaczmarczyk, inne organizacje, a także osoby prywatne.
Dr Daria Mejnartowicz, zawodowo – menadżerka, Prezes Salveo Medical Care Warsaw; fizjoterapeutka, prywatnie – filantropka-pasjonatka, za swoją działalność charytatywną na 5-u kontynentach nominowana do tytułu Superbohaterki „Wysokich Obcasów” w 2018, Kobieta Charyzmatyczna „WHY Story” 2020, znalazła się w finałowej 5-ce konkursu Nagrody im. Rodowicza Anody, Global Goodwill Ambassador, USA. W finałowej trójce nominowanych do tytułu „Ambasador Polski 2020”.
W artykule wykorzystano naukową publikację z „Advances in Breast Cancer Research”, Vol.4 No.2, April 2015: Breast Cancer Survival in Cameroon: Analysis of a Cohort of 404 Patients at the Yaoundé General Hospital
Współautorka artykułu: Dorota Czerwińska, dyrektor PR w Agencji Communication Unlimited, była wieloletnia dziennikarka prasowa.
