Opieka nad osobą starszą niesie ze sobą wiele obowiązków. Niestety często najbliższa rodzina nie ma możliwości zaoferowania takiej pomocy swoim najbliższym, chociażby z uwagi na swoje własne obowiązki zawodowe czy dalekie miejsce zamieszkania. Co za tym idzie, z roku na rok w Polsce rośnie liczba zatrudnianych opiekunek z Ukrainy, które słyną ze swojej pracowitości i ambicji.
W dalszym ciągu w Polsce utrzymuje się popyt na zatrudnienie pracowników z Ukrainy. Jakie obowiązki powinna spełnić osoba fizyczna, która chce zatrudnić opiekunkę z Ukrainy?
Przed zatrudnieniem Cudzoziemca
W pierwszej kolejności, jeszcze przed powierzeniem pracy, powinniśmy zweryfikować czy Cudzoziemiec przebywa w Polsce legalnie. Innymi słowy, czy posiada ważny dokument, który uprawnia go do pobytu w Polsce. Należy wykonać kopię wskazanego dokumentu oraz przechowywać go przez cały okres zatrudnienia.
Zatrudnienie opiekunki – od czego zacząć?
Kiedy już upewnimy się, że Cudzoziemiec którego chcemy zatrudnić przebywa w Polsce legalnie, to pierwszym miejscem do którego powinniśmy się udać jest urząd pracy właściwy dla Twojego miejsca zamieszkania (w przypadku gdy pracodawcą jest osoba fizyczna). W urzędzie należy złożyć tzw. oświadczenie o powierzeniu pracy Cudzoziemcowi. Oświadczenie możesz złożyć również listownie oraz elektronicznie.
Dopiero po wpisaniu oświadczenia do ewidencji oświadczeń, opiekunka z Ukrainy będzie mogła podjąć pracę. Urząd ma 30 dni na dokonanie powyższej czynności, dlatego należy złożyć oświadczenie odpowiednio wcześniej. Oświadczenie umożliwia Opiekunce pracę przez okres 6 miesięcy w trakcie najbliższych 12 miesięcy.
Dodatkowo jeśli Cudzoziemiec, którego chcemy zatrudnić przebywa za granicą, powinniśmy wysłać oświadczenie o powierzeniu pracy, które razem z paszportem biometrycznym umożliwi bezproblemowe przekroczenie granicy w czasach pandemii.
Czy wpis do ewidencji oświadczeń jest wystarczającą podstawę do zatrudnienia?
Wpis do ewidencji oświadczeń jest wystarczającą podstawą do zatrudnienia, gdy:
- Opiekunka, którą chcesz zatrudnić ma obywatelstwo Ukrainy (ew. Armenii, Mołdawi, Rosji, Białorusi),
- Okres zatrudnienia Opiekunki nie przekroczy 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
Uwaga! Należy jednak pamiętać, że jeśli Cudzoziemiec, którego chcesz zatrudnić, w trakcie ostatnich 12 miesięcy przepracował już w Polsce 180 dni na podstawie oświadczenia, to musisz się udać do urzędu wojewódzkiego w celu uzyskania zezwolenia na pracę typ A.
Jakie kroki należy podjąć, jeśli chcemy zatrudnić Opiekunkę na czas dłuższy niż 6 miesięcy?
Jedną z możliwych opcji w przypadku chęci zatrudnienia Opiekunki na czas dłuższy niż 6 miesięcy jest złożenie wniosku o zezwolenie na pracę typ A.
Zezwolenie to da Cudzoziemcowi możliwość podjęcia pracy, pod warunkiem, że posiada on także zezwolenie na pobyt czasowy bądź odpowiednią wizę.
Uwaga! Jeśli Opiekunka z Ukrainy posiada pobyt stały, zezwolenie rezydenta długoterminowego UE czy Kartę Polaka, nie ma potrzeby uzyskiwania dodatkowego zezwolenia na pracę.
Czy muszę informować urząd o rozpoczęciu pracy przez Opiekunkę?
Na pracodawcy ciąży także szereg obowiązków informacyjnych względem urzędu. W dniu faktycznego rozpoczęcia pracy przez Opiekunkę, pracodawca powinien zawiadomić o tym urząd pracy.Także w przypadku jeśli Opiekunka nie podejmie zatrudnienia, pracodawca ma obowiązek poinformować o tym fakcie urząd pracy w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń.
Umowa z Opiekunką – na co zwrócić szczególną uwagę?
Przede wszystkich należy pamiętać, że forma umowy (umowa o pracę/ umowa zlecenie) musi zgadzać się z informacjami, które zostały przekazane do Urzędu Pracy.
Uwaga! Po podpisaniu umowy, musisz zgłosić Opiekunkę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Masz 7 dni na dokonanie zgłoszenia.
W celu uproszczenia wszelkich czynności urzędowych, warto uzyskać dla Opiekunki numer NIP. W tym przypadku konieczne będzie złożenie w urzędzie skarbowym druku NIP-7 bądź ZAP-3.
Jakie konsekwencje pociąga za sobą nielegalne zatrudnienie Opiekunki?
Nielegalne zatrudnienie Cudzoziemca obarczone jest sporym ryzykiem. Kary, które mogą zostać nałożone na osobę fizyczną zatrudniającą Opiekunkę sięgają nawet dziesiątek tysięcy złotych. Ponadto na pracodawcę może zostać nałożona kara ograniczenia wolności, a w skrajnych przypadkach – pozbawienia wolności.
Jednocześnie kłopoty mogą także dotknąć obywatela Ukrainy, który np. w związku z nielegalnym przebywaniem na terenie Polski, może zostać deportowany, co uniemożliwi powrót do Polski.
Podsumowanie
Należy mieć na uwadze, że wyżej przedstawiony ogólny schemat postępowania stanowi jedynie generalną „instrukcję” zatrudnienia opiekunki z Ukrainy. Oczywiście każdy przypadek wymaga dokonania indywidualnej analizy stanu faktycznego, w tym dogłębnej analizy dokumentacji posiadanej przez Cudzoziemca.
Bibliografia:
- Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- Ustawa o cudzoziemcach,
- https://www.forbes.pl/prawo-i-podatki/zatrudnianie-ukrainki-do-pomocy-w-domu-pit-nie-placisz-ale-zus-juz-tak/kf9cs64,
- https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/pracownicy-w-firmie/chce-zatrudnic-cudzoziemca/proc_1610-oswiadczenie-o-zatrudnieniu-cudzoziemca,
- https://udsc.gov.pl/epidemia-koronawirusa-specjalne-rozwiazania-dla-cudzoziemcow/
