W każdej gospodarce rynkowej obserwuje się naprzemiennie okresy osłabienia oraz ożywienia w aktywności gospodarczej. Istotne jest jednak wczesne wykrycie nadchodzących zmian i poznanie mechanizmów ich powstawania.
Wahania cykliczne określane są mianem cyklu koniunkturalnego. Każdy kryzys gospodarczy ponownie przyciąga wzmożone zainteresowanie sytuacją gospodarczą i cyklem koniunkturalnym. „Dobre czasy” usypiają czujność. W historii cykli przedłużający się okres ekspansji gospodarczej wywoływał wielokrotnie poczucie, że sprzyjająca sytuacja gospodarcza będzie trwać w nieskończoność. W przypadku gospodarki amerykańskiej takiemu wrażeniu ulegli ekonomiści w latach 20., 60., połowie lat 90. XX wieku oraz w pierwszej dekadzie XXI wieku. Obecny kryzys, będący skutkiem walki z epidemią COVID-19, ponownie pokazał, że jest to przekonanie nieprawdziwe. To największy kryzys ekonomiczny od czasów Wielkiego Kryzysu z 1929 roku. Mamy ciągle wiele niepewności oraz wysokie prawdopodobieństwo, że wychodzenie z niego będzie procesem długotrwałym. Jak każdy poprzedni kryzys tak i ten obnażył słabości systemowe wymagające zmian.
CHARAKTERYSTYKA CYKLU KONIUNKTURALNEGO
Znając naturę cykli, można przewidywać zmiany aktywności gospodarczej. Wahania koniunkturalne charakteryzuje naprzemienność ich występowania w okresach od półtora roku do 10 lat oraz nieregularność ze względu na czas trwania oraz amplitudę. Wahania koniunkturalne o tym samym kierunku występują równocześnie w wielu sektorach gospodarki. Teorie wyjaśniające przyczyny występowania wahań koniunkturalnych są bardzo różne, np. zmiany ilości pieniądza, niewystarczający popyt, szoki podażowe i popytowe, nadmierna ekspansja kredytowa i wiele innych. Cykl koniunkturalny jest zjawiskiem zmiennym, każdy jest wypadkową wielu czynników o różnym nasileniu i nierzadko działających różnokierunkowo. Przywiązywanie się do konkretnej teorii cyklu koniunkturalnego nie jest uzasadnione, tym bardziej współcześnie, w warunkach coraz większej złożoności procesów gospodarczych oraz postępującej globalizacji.
JAK PRZEWIDYWAĆ ZMIANY AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ?
W związku z nieuchronnością cyklicznych zmian w aktywności gospodarczej istotne jest wczesne wykrycie nadchodzących okresów ożywienia oraz spadku aktywności gospodarczej i poznanie mechanizmów ich powstawania. Jest to niezmiernie ważne nie tylko dla osób kształtujących politykę gospodarczą, ale również dla przedsiębiorców, gospodarstw domowych, a także inwestorów. Dzięki sygnałom o nadchodzących zmianach w koniunkturze gospodarczej można podejmować trafniejsze decyzje w zakresie swojej działalności. Analiza koniunktury pozwala zidentyfikować czynniki wywołujące wahania cykliczne i scharakteryzować mechanizm danego cyklu koniunkturalnego. Czerpanie z przeszłych kryzysów poprzez szukanie zarówno analogii, jak i różnic, pozwala elastycznie reagować, o ile w ogóle, zastosowaniem odpowiednich narzędzi.
Jednymi z najczęściej wykorzystywanych w badaniach cyklu koniunkturalnego mierników aktywności gospodarczej w skali makro są produkt krajowy brutto (PKB) oraz produkcja sprzedana przemysłu. Obydwa wskaźniki nie oddają w pełni obrazu wahań koniunkturalnych występujących w gospodarce. Z tego względu uzasadniona jest analiza procesów cyklicznych w przekroju sektorowym. Istnieją sektory, które są bardzo wrażliwe na zmiany koniunktury i z pewnym wyprzedzeniem mogą sygnalizować nadchodzące zmiany koniunktury, tzw. indykatory wczesnego ostrzegania.
Jest wiele gotowych raportów o sytuacji makroekonomicznej, które warto śledzić na bieżąco. W zależności od wielkości prowadzonego biznesu warto czytać takie opracowania najrzadziej raz na kwartał, a lepiej raz w miesiącu. Ogólnodostępne źródła takich analiz to np. Narodowy Bank Polski, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, banki komercyjne. Polscy ekonomiści, których aktywność warto śledzić na bieżąco to m.in.:
prof. dr hab. Maria Bieć https://ssl-kolegia.sgh.waw.pl/pl/KAE/struktura/KMSP/katedra/sklad/Strony/maria_biec.aspx
dr Adam Czerniak https://www.linkedin.com/in/adam-czerniak-a91a685/
dr Sławomir Dudek https://for.org.pl/pl/a/8191,slawomir-dudek
dr Ernest Pytlarczyk https://www.linkedin.com/in/ernest-pytlarczyk-6500605/
prof. dr hab. Joanna Tyrowicz http://grape.org.pl/jtyrowicz/
dr n. ekon. Marta Skrzypczyńska – business & life coach, trener, mentor, ekonomistka, praktyk biznesu. Pomagam ludziom i biznesom rozkwitać. Posiadam ponad 10-letnie doświadczenie w analizie danych i procesów gospodarczych w Polsce. Ponadto od wielu lat interesuję się rozwojem osobistym i nieustannie pracuję nad swoim własnym. Wierzę, że każdy może dojść tam, gdzie chce, znając swoje talenty, uwalniając się od blokad, będąc odważnym i mając odpowiednie wsparcie. W tej drodze towarzyszę moim klientom. Pozostańmy w kontakcie http://www.careaboutyourself.eu/
