Dr Daria Mejnartowicz, Breast Cancer Awareness, Kamerun, czerwiec/lipiec 2021

Nowotwory piersi są największym problemem onkologicznym w krajach rozwiniętych, są również narastającym problemem w krajach rozwijających się. Szacuje się, że na świecie co roku raka piersi rozpoznaje się u 1,7 mln kobiet. Ponad 500 tys. osób umiera z jego powodu. W krajach rozwiniętych występuje połowa zachorowań, natomiast większość zgonów notuje się w krajach słabiej rozwiniętych (60%).

Rak piersi to choroba, w której czas ma wielkie znaczenie. Choroba może szybko się rozwijać i dawać przerzuty, więc leczenie należy podjąć jak najszybciej.

Kobiety w Afryce mają niską świadomość problemu i często są przekonane, że nowotwór piersi dotyczy jedynie białych kobiet. Dotknięte chorobą, zwykle zgłaszają się do lekarza w bardzo zaawansowanym stopniu choroby. Wtedy nic nie daje się już zrobić.

Decyzję o pomocy afrykańskim kobietom w budowaniu świadomości na temat raka piersi podjęłam w 2019 roku, gdy Nancy Obi, moja przyjaciółka z Liberii podzieliła się ze mną wyzwaniami związanymi z rakiem piersi u afrykańskich kobiet. Kiedy obejrzałam zdjęcia chorych postanowiłam im pomóc. Z pomocą partnerów zaprojektowałam i wydrukowałam materiały edukacyjne, kupiłam niezbędne pomoce na warsztaty, projektor i wyjechałam do Liberii.

Projekt Liberia

Namówiłam Nancy, aby zacząć od wykładów w szpitalach i przychodniach na terenie stolicy Liberii Monrowii. Plan był taki, aby współpracować głównie z kadrą medyczną – lekarzami i pielęgniarkami, którzy mieli dalej pracować z pacjentkami i przekazywać im wiedzę zdobytą na naszych warsztatach. Dzięki wsparciu byłego wiceprezydenta Liberii i obecnej Minister Zdrowia udało nam się, przeprowadzić warsztaty w największym szpitalu w Monrowii im. John F. Kennedy, a także w prywatnym szpitalu Pani Minister Zdrowia Hope for Women. Pojechałyśmy również do miejscowości Sasstown, aby rozmawiać z tamtejszymi kobietami. Wystąpiłyśmy w programie TV, by w sobotni wieczór opowiedzieć 75 tys. widzom o tym, co jest najważniejsze w profilaktyce i leczeniu raka piersi. Przez 2 tygodnie przeprowadziłyśmy kilkanaście wykładów i warsztatów. Obecnie moja liberyjska przyjaciółka Nancy kontynuuje rozpoczętą akcję, korzystając z materiałów przywiezionych z Polski: laptopa, projektora, modeli piersi, banerów, roll up`a, ulotek, plakatów, zawieszek edukacyjnych. Naszą „liberyjską” akcję prowadziłyśmy w ramach kampanii Breats Cancer Awareness Liberia 2019.

Niska świadomość problemu

Jadąc do Liberii, nie wiedziałam, co mnie tam czeka, jaki będzie poziom wiedzy na temat raka piersi, jak kobiety zareagują na moje warsztaty. Gdy poprosiłam Nancy o podstawowe dane, statystyki na temat raka piersi w Liberii odpisała mi: „I have been asking: nothing!” Gdy zapytałam o profilaktykę, diagnostykę, leczenie – odparła: „No supplements, no special curative excercises, no medical advice”.

Jedno z badań, przeprowadzonych wśród kameruńskich młodych i wyedukowanych kobiet zamieszkałych w średniej wielkości mieście, pokazuje, że 10% badanych jest przekonanych, że przyczyną raka piersi są praktyki czarownic, 13% z nich wierzy, że rakowi piersi można zapobiec odpowiednią szczepionką. W Nigerii kobiety z terenów wiejskich wskazały, że jednym z czynników zachorowania jest długotrwałe stosowanie ciemnych farb do farbowania włosów (12%) oraz, że rak piersi ma podłoże mistyczne i np. jest atakiem wroga.

Taki obraz zagadnienia przedstawia się w wielu afrykańskich krajach.

Szczególnie kobiety zamieszkałe poza największymi miastami mają niską świadomość problemu. Nie prowadzona jest powszechna edukacja w zakresie chorób nowotworowych. W RPA jedynie 20% kobiet afrykańskiego pochodzenia kiedykolwiek słyszała o raku piersi, z tego połowa miała świadomość BSE.

W efekcie dotknięte rakiem piersi kobiety zwykle zgłaszają się do lekarza w bardzo zaawansowanym stopniu choroby. Wtedy nic nie daje się już zrobić. Jedynie w szpitalach w największych miastach i w przypadku bardziej zamożnych pacjentek, wykonuje się bardziej zaawansowaną diagnostykę (np. mammografia), ewentualnie zabieg usunięcia piersi i chemioterapię. Jednak wiele pacjentek po kilku tygodniach umiera z powodu powikłań. Kobiety, które są świadome, że chorują na raka, najczęściej nie korzystają z profesjonalnej diagnostyki i tradycyjnych metod leczenia. Zamiast tego udają się do mieszkających w niedalekiej odległości szamanów (także dlatego, że są tańsi niż lekarze), korzystają z ziół (np. posypują nimi chorą pierś), medycyny chińskiej, itp. Skutki takiego postępowania są dramatyczne.

Projekt Kamerun

W czerwcu wyjechałam do Kamerunu, na zaproszenie kościoła katolickiego Ave Maria Parish Bangem, Diocese of Kumba. W ramach projektu wraz z miejscową fundacją Helping Hands Cameroon prowadziłam na terenie Bangem District Hospital oraz miasteczka kampanię informacyjną o raku piersi. Poprowadziłam wykłady i zajęcia warsztatowe dla pielęgniarek, kobiet, liderów społecznych, jak również nastolatek z Ave Maria College. Doświadczenie z Liberii pokazało, że młode pokolenie jest bardzo otwarte na nową wiedzę i aktywnie bierze udział w zajęciach.,

Były to wykłady na temat profilaktyki nowotworowej, wspierającego zdrowie stylu życia (dieta, aktywność fizyczna, umiejętność relaksacji), jak samodzielnie badać piersi (BSE), na czym polega diagnostyka i leczenie (do kogo się udać, gdy kobieta podejrzewa, że coś jest nie tak).

Pozostałe po zajęciach materiały, które przywiozłam ze sobą z Polski, zostały przekazane lokalnej fundacji Helping Hands Foundation Cameroon do wykorzystania w późniejszych działaniach edukacyjnych.

Poza projektem raka piersi, jako część działań prewencyjnych i służących utrzymaniu zdrowia, zorganizowaliśmy zawody sportowe dla uczennic i uczniów lokalnych szkół (rozgrywki piłki nożnej oraz piłki ręcznej). Oczywiście z trofeami, medalami i nagrodami z Polski. Mecz piłki ręcznej dziewcząt odbył się w strugach deszczu, ale kto by się tam tym przejmował. Mecz piłki ręcznej zagrały także zespołu reprezentujące kościół katolicki i prezbiterański.

Wzorem Kenii, Ghany, Liberii, nie oparłam się także promocji moich ulubionych dyscyplin sportowych, jakimi są siatkówka i badminton. Powstało zatem boisko do siatkówki, a zaprzyjaźniona od dwóch lat szkoła Ave Maria College i Ave maria Primary School, otrzymały niezbędne pomoce do uprawiania różnych aktywności sportowych (np. piłki, siatki do bramek i obręczy do koszy, skakanki, liny do skakania, stroje sportowe, latające dyski).

W obu szkołach, a także w przedszkolu w Bangem, przeprowadziłam zajęcia edukacyjne, m.in. z wykorzystaniem puzzli, kolorowanek – map świata, Polski i zwierząt, wieloramek do nauki kształtów. Odbył się też konkurs rysunkowy pt.: „Mój kraj, Moje miasto Bangem”. Wykonane prace są naprawdę bardzo ładne, więc zabrałam je ze sobą do domu. Może ktoś zechce którąś zakupić z przeznaczeniem wpłaconych środków na zakup kolejnych pomocy dla szkoły.

Na miejscu okazało się, że dwie drewniane klasy w szkole dla 42-uczniów w wiosce Eramuth położonej niedaleko w górach, są rozwalone i wymagają odbudowy. Dzieci do końca roku szkolnego uczyły się w takich warunkach. Gdy umieściłam na FB zdjęcia zburzonych klas, moi znajomi natychmiast postanowili zebrać środki finansowe na ich remont. Trzy dni po mojej wizycie w wiosce, przekazałam zaprzyjaźnionemu Bratu Sono, Dominikaninowi, pieniądze na wykonanie tych prac. Będą one zakończone przez rozpoczęciem nowego roku szkolnego, 6 września br.

Szkoła dostała także piłki, skakanki, puzzle, kredki, zabawki, które miałam ze sobą z Polski oraz pieniądze na zakup pomocy edukacyjnych. Radość mieszkańców wioski była ogromna.

Jak zwykle projekt zrealizowałam w moim czasie wolnym. Bilety na tę podróż i wizę opłaciłam ze swoich oszczędności. Szczęśliwie, wymagany przez wylotem z kraju Test PCR na Covid-19, wykonam bezpłatnie dzięki uprzejmości Warsaw Genomics.

Po wylądowaniu w Duala, największym mieście Kamerunu, czekała mnie 5,5-godzinna podróż do miasteczka Bangem. Początkowo busem, a następnie – polnymi drogami, prywatnym samochodem.

Do realizacji projektu potrzebowałam kilku ważnych pomocy i nie myliłam się licząc, że dobrzy ludzie pomogą mi zebrać niezbędne środki na ich zakup:

• laptop, projektor,
• pomoce sportowe: markery drużyn, stroje sportowe, skakanki, liny do skakania, siatka do siatkówki, linie boiskowe,
• pomoce do zajęć w szkole: kolorowanki, mapy, ramki do kształtów, kredki, długopisy,
• nagrody w zawodach i konkursach, np. plecaki, koszulki, kredki, zabawki, pluszaki dla maluchów
• słupki do siatki wraz z montażem,
• wydruk plakatów, banneru, zawieszek edukacyjnych,
• woda i przekąski na zajęcia edukacyjne oraz zawody sportowe,
• ciśnieniomierz automatyczny, termometr IR.

Linie lotnicze Turkish Airlines pozwoliły mi na zabranie dodatkowych bagaży z pomocami do zajęć, dla szkoły i szpitala. Poleciałam łącznie z 4-ema paczkami, każda po 23 kg oraz 12 kg bagażem podręcznym.

Relacja z wyprawy jest na moim profilu FB: Daria Mejnartowicz

Tu jest galeria ze zdjęciami: https://photos.app.goo.gl/tprTU3ZYMhiP1Dc49

Dr Daria Mejnartowicz, zawodowo – menadżerka, Prezes Salveo Medical Care Warsaw; fizjoterapeutka, prywatnie – filantropka-pasjonatka, za swoją działalność charytatywną na 5-u kontynentach nominowana do tytułu Superbohaterki „Wysokich Obcasów” w 2018, Kobieta Charyzmatyczna „WHY Story” 2020, znalazła się w finałowej 5-ce konkursu Nagrody im. Rodowicza Anody, Global Goodwill Ambassador, USA. W finałowej trójce nominowanych do tytułu „Ambasador Polski 2020”.

W kameruńskim projekcie wspierają mnie: dr n.med. Joanna Kleszczewska (onkolog), Maurer Foundation for Breast Health Education, NY, Business Women & Life Magazine, Radio Lublin, Radio Dla Ciebie, Michał Olszański Radio 357, Radio Nowy Świat, Turkish Airlines, Fundacja Bezmiar, Sesderma Polska, Warsaw Genomics, Fundacja oraz Szpital Medicover, Agencja Communicaton Unlimited, Fundacja Multis Multum, Agencja Ochrony Pogoń, Agencja Kryształ Jacek Stenzel, e-rakiety.com, Departament Grassroots PZPN, Kahuna squash & badminton, Yonex Polska, SKRA Bełchatów, siatkarz Mariusz Wlazły, Trefl Gdańsk, Joanna Nurowska, dr Grzegorz Mejnartowicz, Zbigniew Mlak (psycholog), Polski Korpus Pokoju, Drogi i Mosty Pułtusk Jan Kaczmarczyk, Fitness MED, Labdoo Germany, inne organizacje, a także osoby prywatne.

W artykule wykorzystano naukową publikację z „Advances in Breast Cancer Research”, Vol.4 No.2, April 2015: Breast Cancer Survival in Cameroon: Analysis of a Cohort of 404 Patients at the Yaoundé General Hospital