Prawidłowo funkcjonujące firmy IT to olbrzymia złożoność talentów – od programistów, przez managerów projektów, po HR-owców i konsultantów biznesowych. Czym charakteryzuje się ta ostatnia grupa? Czemu są niezbędni i czym na co dzień zajmują się konsultanci biznesowi? Ich praca w głównej mierze polega na porównywaniu praktyk klienta do praktyk, które uchodzą za najlepsze w danej branży i obszarze procesowym. Analizują przyjęty model firmy, lokalizacje, kompetencje, środowiska systemowe, standardy i szukają w nich odchyleń od modeli panujących na rynku. Szukają przyczyn, definiują braki, ale też możliwości w istniejących procesach. Projektują rozwiązania i wdrażają je na skalę globalną. Ich rolą jest optymalizowanie działalności klienta, tak aby pracę przyspieszyć, zredukować złożoność procesów, ale też zminimalizować ryzyko. A to przekłada się na duże oszczędności.

Jakie kompetencje musi mieć konsultant biznesowy? Aby móc sprawnie identyfikować problemy, znajdować źródła ich powstawania a następnie doradzać – konieczna jest kombinacja umiejętności twardych i miękkich. Żeby uzyskać potrzebne do pracy informacje, potrzebna jest umiejętność precyzyjnej komunikacji, unikanie konfliktów, nieporozumień, często biorąc pod uwagę multikulturowość – im lepsza komunikacja, tym lepsze relacje z klientem, większe zaufanie, czyli więcej informacji, które są kluczem do analizy. To z kolei wymaga umiejętności analitycznego myślenia – łączenia faktów, przetwarzania danych, wyciągania wniosków, ale też zadawania pytań, kiedy czegoś w układance brakuje.

Praca pełna wyzwań, ale i możliwości

– Przed Consultingiem, pracowałam jako księgowa. Spokojna, powtarzalna praca, co może być satysfakcjonujące dla wielu osób, ale dla mnie z czasem stało się męczące. Oczywiście istniały możliwości angażowania się w dodatkowe, drobne projekty usprawnień ale te często spotykały się z wieloma trudnościami we wdrożeniu, i ostatecznie, zmiany były ledwie odczuwalne. Brakowało w projektach spojrzenia „z lotu ptaka”,  poza ramy danego stanowiska czy departamentu, i dużych, gruntownych zmian. Tym właśnie zajmujemy się w consultingu. Na problemy spoglądamy szeroko. Zmieniamy przyzwyczajenia wypracowane przez lata i reguły, które wydają się nie do ruszenia. To daje ogromną porcję wyzwań ale dzięki temu ciągle zdobywamy nowe doświadczenia. To również ciągła praca nad samym sobą – uczymy się zarządzać czasem, zadaniami, zasobami, ryzykiem, konfliktami… Praca z ludźmi z różnych stron świata, branż i kultur to ciągłe wyzwania ale też niesamowite doświadczenia – mówi Justyna Szołtysik, Senior Business Process Transformation Analyst w Capgemini.

Możliwość ciągłego uczenia się i zdobywania nowych doświadczeń to niewątpliwe zalety pracy na stanowisku konsultanta biznesowego. Specjaliści z tego obszaru mówią, że nie ma dwóch takich samych projektów – nawet jeśli u dwóch różnych klientów pojawia się podobny problem, to projekt nigdy nie jest taki sam.

– Oczywiście ta praca to nie tylko przyjemności, jest też wiele wyzwań, na przykład bardzo mocno należy się dostosować do klienta, z którym współpracujemy. Kiedy pracujemy z firmą z innej strefy czasowej, to musimy dopasować się do obowiązujących tam godzin pracy. Niewątpliwie konsultant biznesowy musi cechować się elastycznością. Dodatkowo, jeszcze przed pandemią często wykonywaliśmy część pracy  w siedzibie klienta, co wiązało się z „życiem na walizkach”. Z jednej strony jest to ciekawy sposób na życie, możliwość połączenia pracy z podróżami często w odległe zakątki świata, z drugiej strony jesteśmy z dala od naszych rodzin i przyjaciół. Trzeba być na to przygotowanym i to lubić. Pandemia pokazała nam co prawda, jak efektywnie można prowadzić nawet duże transformacyjne projekty w trybie zdalnym, jednak w tym sektorze nie unikniemy podróży służbowych – one wrócą, choć już nie na taką skalę jak wcześniej – mówi Anna Zacharska, Business Transformation Manager w oddziale Business Services FPIA Capgemini Polska.

Mimo eksperckich umiejętności, konsultant jest wysoce zależny od innych osób w organizacji i ich wiedzy. Każdy klient jest inny i aby móc usprawnić jego pracę potrzebna jest szeroka analiza. Informacje konsultanci zdobywają poprzez rozmowy z pracownikami, menadżerami, dyrektorami. Muszą pozyskać ogromne ilości danych, a kiedy je zdobywają, pojawiają się nowe pytania – to często bardzo czasochłonne procesy. Realizacja takich zadań, opartych na pracy z ludźmi, wymaga dużej uwagi – zdarzają się sytuacje, kiedy pracownicy świadomie lub nie, nie dzielą się informacjami kluczowymi do realizacji danego projektu. Jeśli taka sytuacja pojawia się w trakcie realizacji projektu, zdarza się, że trzeba zrealizować go niemal od nowa.

– Konsultanci muszą być osobami potrafiącymi działać wielowymiarowo – spełniać oczekiwania top-management’u, uwzględniając przy tym ograniczenia czasowe, budżetowe, pracownicze, i wiele innych, aby mimo wszystko usprawnić obszary, którymi się zajmują. Dodatkowo, wydaje mi się, że jako nieliczne grono mamy realny wpływ na samo wdrażanie, ale też na postrzeganie robotyzacji. Przełamujemy obawy, tworzymy roboty, uczymy też jak z nich korzystać dodaje Justyna Szołtysik.

Wyzwaniem konsultantów jest łączenie od kilku do kilkunastu płaszczyzn – terminów i zależności, budżetów, ograniczonych zasobów oraz zmienności w projektach – oczekiwań klienta, pojawiających się nowych informacji. To, co charakteryzuje tych specjalistów, to spinanie wszystkich tych obszarów w jeden, sprawnie funkcjonujący proces.

– Pierwszym i największym wyzwaniem konsultantów biznesowych jest właściwe zrozumienie potrzeb klienta – współpraca z firmą, która ma problem lub potrzebę biznesową, chce rozwinąć swój biznes, ale nie wie jak. Rolą konsultanta jest współpraca i pomoc w zrozumieniu problemu oraz wspólne wypracowanie rozwiązań. Połączenie wiedzy i doświadczenia dwóch podmiotów: klienta z zakresu jego własnego biznesu i konsultanta, który dzięki swoim kompetencjom analitycznym, jest w stanie zaproponować rozwiązanie. Praca konsultanta jest oparta na jego wiedzy i doświadczeniu – im więcej wiesz, tym lepiej. Najważniejsze wydają się tu umiejętności analityczne. Bardzo ważna jest również umiejętność aktywnego słuchania, zadawania właściwych pytań i wyciągania wniosków – dodaje Anna Zacharska.

Konsultant biznesowy – jak zacząć?

Konsultanci biznesowi w Capgemini mają możliwość podjęcia pracy w ramach funkcjonujących w organizacji stopni odpowiadających poziomowi posiadanej wiedzy, doświadczenia i umiejętności. Każdy ze stopni charakteryzuje się inną specyfiką wykonywanych zadań i odpowiedzialności, i każdy z nich jest równie potrzebny.

– Uważam, że siłą naszych zespołów jest właśnie różnorodność. Projekty, w których uczestniczę tworzą osoby w różnym wieku, o różnym doświadczeniu, różnych kulturach i różnej płci – i to nie przypadek. W Capgemini opieramy się na kompetencjach i predyspozycjach, a to daje nam olbrzymie możliwości –poprzez różnice w sposobie myślenia i działania jesteśmy w stanie każdy projekt ocenić z wielu perspektyw, a osoby o mniejszym doświadczeniu zawsze mają szansę uzyskać wskazówki od bardziej doświadczonych osób i przy tym nabierać doświadczenia  – komentuje Justyna Szołtysik.

Osoby rozpoczynające tę ścieżkę zawodową od pierwszych stopni, otrzymują wsparcie osoby doświadczonej. Dzięki stopniowemu systemowi, pracę na tym stanowisku można rozpocząć na wczesnym etapie rozwoju zawodowego i bez dużego doświadczenia, zdobywając je z czasem i angażując się w coraz bardziej wymagające zadania i projekty.

– W Capgemini funkcjonuje także program Fast Track to Consulting – przeznaczony dla utalentowanych absolwentów i osób obecnie pracujących, które szukają stanowiska, w którym mogą połączyć technologię, finanse i kreatywne projektowanie, aby pomóc klientom w rozwiązywaniu złożonych wyzwań biznesowych i technologicznych – mówi Anna Zacharska.

Konsultant nie zawsze wie najlepiej

Skoro mówimy o mitach – obalmy jeden z nich – nie zawsze konsultant wie najlepiej, a doskonale pokazuje to współpraca z programistami i innymi osobami o bardzo technicznej wiedzy. Ta współpraca to gra kompromisów pomiędzy osobami nie mającymi wiedzy dotyczącej tworzenia kodu, których zadaniem jest odpowiedzieć na potrzeby klienta, a programistami i architektami, dla których z kolei ważne są zasady kodowania, możliwości i ograniczenia techniczne oraz bezpieczeństwo. Niestety nie zawsze idzie to w parze z oczekiwaniami, a brak wiedzy technicznej nie pomaga konsultantom w kwestionowaniu potencjalnych zmian zasugerowanych przez programistów – często należy zadać setki pytań, by zrozumieć, przeorganizować, na nowo zaplanować, potwierdzić plan z biznesem. Zdarza się, że to rodzi kontrowersje w zespołach – często konsultant pyta o rzeczy oczywiste z perspektywy programisty. Z drugiej zaś strony, wiele pytań ze strony menedżerów projektów pada w kierunku konsultantów – kiedy projekt zostanie dostarczony, jakie są przeciwności, jakie są plany awaryjne – i choć czasem jest to uciążliwe, ponieważ dla konsultanta PM wiąże się ze stałym raportowaniem, to te procesy są niezbędne do efektywnego przeprowadzenia projektów. Prawidłowo funkcjonujące firmy IT to olbrzymia złożoność talentów, ale także kompromisy, na które są w stanie pójść zespoły, by wspólnie osiągać założone cele.

O Capgemini

Capgemini to światowy lider w dziedzinie doradztwa w zakresie transformacji i zarządzania biznesem poprzez wykorzystanie mocy technologii. Celem Grupy jest dążenie do odpowiedzialnej społecznie, zintegrowanej i zrównoważonej przyszłości, w której potencjał ludzki jest wspierany nowymi technologiami. Capgemini jest odpowiedzialną i wielokulturową organizacją, liczącą 290 000 pracowników zatrudnionych w prawie 50 krajach. Dzięki silnemu 50-letniemu dziedzictwu i szerokiej wiedzy branżowej cieszy się zaufaniem swoich klientów, a także jest zdolna kompleksowo zaspokoić ich potrzeby biznesowe: od strategii i projektowania rozwiązań po działania operacyjne napędzane przez dynamicznie rozwijający się i innowacyjny świat technologii chmury, danych, sztucznej inteligencji, łączności, oprogramowania, inżynierii cyfrowej i platform. W 2020 roku Grupa odnotowała globalne przychody w wysokości 16 miliardów euro.