Czego jeszcze nie wiemy o prawach pacjenta? Art. 68 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej gwarantuje nam prawo do ochrony zdrowia. Wiele zrobiono w ostatnich latach na rzecz poprawy dostępu do leczenia, jednak dzisiaj warto rozpocząć debatę o jakości samego leczenia i warunkach pobytu w szpitalu. Mamy prawo nie tylko do leczenia, ale również do leczenia w ludzkich warunkach i takich, które będą sprzyjały temu procesowi.
Humanizacja architektury w ochronie zdrowia to projektowanie szpitali mające głównie na celu dobro pacjenta – jego komfort, prawo do przestrzeni i intymności. Właściwa architektura obiektów służby zdrowia to sztuka wczucia się w rolę pacjenta i spojrzenia okiem pacjenta na szpital. Odpowiednie warunki socjalne mają znaczący wpływ na proces leczenia osób hospitalizowanych i jak udowodniono w Stanach Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii, skracają czas leczenia oraz ilość przyjmowanych leków o ponad 20 procent.
– „W Polsce temat humanizacji architektury praktycznie nie istnieje. Nikt nie bierze pod uwagę faktu, że komfortowe warunki leczenia gwarantują nam szybszy powrót do zdrowia. Nie chodzi o luksusowe warunki, ale takie dzięki którym zachowamy minimum godności osobistej i intymności. Wiem co wymaga naprawy i stąd pomysł kampanii. Szpitale można budować w sposób mądry i komfortowy dla chorych, a jednocześnie nie wymagający większych nakładów finansowych. Czasami to bardzo małe rozwiązania jakościowe, jak np. ciepłe oświetlenie czy taki układ łóżek, aby pacjenci mieli własną, intymną przestrzeń i bez skrępowania mogli przebywać w obecności obcej osoby. Albo obrazki na ścianach – taki drobiazg, a tak bardzo może zmienić wygląd pomieszczeń. Czas otworzyć oczy i zamiast tylko mówić o prawach pacjentów – należy zacząć działać” – mówi dr inż. arch. Anna Malicka.
Dr inż.arch. Anna Malicka, jedna z niewielu specjalistów w dziedzinie projektowania obiektów ochrony zdrowia, autorka projektów zgodnych z nurtem healing enviroment, zainicjowała przeprowadzenie ankiet wśród pacjentów, aby sprawdzić jak oceniają warunki socjalne szpitali. Odpowiedzi wskazują, iż pacjenci potrzebują więcej przestrzeni, intymności i cieplejszych szpitalnych wnętrz, które będą bardziej przypominały ich domowe zacisze. Potrzebują rozmów z lekarzami na osobności, a nie przy innych pacjentach. Okazuje się także, że z pozoru błahe kwestie jak kolorowa pościel, w opinii pacjentów mogłyby znacząco wpłynąć na poprawę warunków w salach chorych.
W ankiecie pojawiły się również pytania o ocenę doraźnych rozwiązań. Co zaskakujące, pacjenci zapytani o parawany pomiędzy łóżkami odpowiadali negatywnie. Dlaczego? Ponieważ nie znają innych możliwości zapewnienia im przestrzeni i intymności. W niektórych europejskich szpitalach kwestia ta rozwiązana jest na etapie projektowania sal pacjentów. Pomieszczenia skonstruowane są w taki sposób, że łóżka stoją do siebie równolegle, pacjenci nie widzą się wzajemnie ( ponieważ dzieli ich kawałek ściany ), ale jeśli mają takie życzenie – mogą swobodnie rozmawiać. Maksymalnie wykorzystuje się przestrzeń, a jednocześnie zapewnia przestronne sale i pozostałe szpitalne wnętrza.
W wąskim gronie architektów specjalizujących się w projektowaniu obiektów szpitalnych jest również dr inż.arch. Michał Grzymała-Kazłowski, posiada specjalizację Master of Engineering in Hospital Management. Dr Grzymała-Kazłowski twierdzi, że porównując polskie standardy nasuwa się tylko jedna uwaga – to, co na świecie jest dobrze znane, w Polsce jest tematem zupełnie nowym. Według dr Grzymały-Kazłowskiego brak znajomości światowych trendów jest jednym z najczęstszych błędów popełnianych przez projektantów obiektów służby zdrowia. Nie bez winy są tutaj zleceniodawcy, którzy wybierają projekt głównie na podstawie najniższej ceny, a nie praktycznej wiedzy z zakresu projektowania szpitali. „Obiekty szpitalne powinny być przede wszystkim bezpieczne dla pacjentów, podnoszące ich komfort psychiczny i optymalnie umożliwiające skrócenie i tak trudnego pobytu w szpitalu” – twierdzi dr inż.arch.Grzymała-Kazłowski.
W ramach kampanii społecznej dr inż. arch. Malicka opracowała trzy istotne postulaty, których wprowadzenie w życie mogłoby znacząco wpłynąć na poprawę warunków pobytu
w szpitalach:
- DIALOG – wprowadzenie obowiązku przeprowadzania konsultacji społecznych
z organizacjami pacjenckimi na etapie projektowania obiektów ochrony zdrowia - EDUKACJA – wspólne działanie środowiska architektów na rzecz podnoszenia świadomości interesariuszy i pacjentów o istocie humanizacji architektury szpitalnej
- PRAWO – zainicjowanie debaty nad zmianami w zamówieniach publicznych poprzez uwzględnienie aspektu humanizacji architektury obiektów służby zdrowia
* * *
Dr inż.arch. Anna Malicka – inicjator kampanii „3 metry dla zdrowia pacjenta”, właściciel Pracowni Projektowej Architektura i Budownictwo Aribud, specjalizującej się w projektach służby zdrowia. Dr Malicka jest autorką projektu Ośrodka Radioterapii w Kaliszu, za który otrzymała główną nagrodę „Mister Budownictwa”. Właścicielka Aribud przy projektowaniu obiektów szpitalnych zwraca szczególną uwagę na potrzeby pacjentów i ich komfort. Jest propagatorką kampanii, poprzez którą chce pokazać jak ważna jest odpowiednia przestrzeń w salach chorych oraz warunki socjalne szpitala i jak pozytywnie mogą one wpływać na proces leczenia.
