Skąd się bierze charyzma, owa poniekąd magiczna i tajemna moc, która sprawia, że jedni ludzie łatwiej od innych zdobywają przyjaciół, odnoszą sukcesy, gromadzą majątki, a nawet uzyskują władzę nad całymi państwami? Czy charyzma uwarunkowana jest genetycznie, czy też każdy z nas może się jej nauczyć?

Słowo „charyzma” oznacza po grecku „dar łaski, robienia rzeczy z talentem, miłością, pasją”. Pierwotnie termin ten używany był w kontekście religijnym – stosowano go do opisywania zachowań ludzi natchnionych, czyli ponoć obdarzonych tajemną mocą przez Stwórcę. Dziś jednak inaczej rozumiemy to słowo. Straciło ono swój kontekst teologiczny, ale nadal odnosi się do ludzkich zachowań. Według współczesnych, psychologicznych definicji oznacza ono zespół cech na tyle silnie wyróżniających daną jednostkę na tle społeczeństwa, że ludzie chcą w jej towarzystwie przebywać, słuchać jej słów i dla niej pracować. Osobami charyzmatycznymi byli twórcy wielkich religii(Jezus, Mahomet, Budda), byli lub nadal są politycy (Elżbieta II, Ghandi, Barack Obama), przemysłowcy i biznesmeni (Steve Jobs, Elon Musk, Jeff Bezos) oraz niektórzy aktorzy, muzycy i piosenkarze.

Trening czy dar?

Przez wiele dziesiątek lat uważano, że charyzmy nie można się nauczyć. Jedni ten dar mają, a inni nie – twierdzili twardo naukowcy. Powoływano się tu m.in. na badania kilkuletnich zaledwie dzieci, wśród których zawsze można było wyróżnić te cieszące się sympatią rówieśników oraz te, które były wycofane oraz pozbawione towarzystwa. Badając ponownie te same dzieci po kilku latach, stwierdzano, że charaktery dzieci oraz ich pozycja w grupie nie ulegały większej zmianie. Obecnie obowiązuje jednak mniej deterministyczne spojrzenie na osoby charyzmatyczne oraz te, które wrodzonej charyzmy za dużo nie mają. Psycholodzy wychodzą ze słusznego skądinąd założenia, że skoro charyzma to tylko zespół konkretnych cech i zachowań, to tak jak wszystkie inne cechy i zachowania także one podlegają modyfikacji oraz zmianie. Można zatem nie tylko je poznać, zidentyfikować i zanalizować, ale także nauczyć się ich, by stosować je w praktyce. Co zatem dokładnie charakteryzuje osobę charyzmatyczną i jakie jej cechy oraz zachowania warto sobie przyswoić? Poniżej znajdziesz wyliczenie najważniejszych cech charakteryzujących ludzi z charyzmą. Niektóre z nich zapewne już posiadasz, a te, które są Ci obce, postaraj się wyćwiczyć i wytrenować.

1. Autentyczność

Jeśli chcesz mieć na swe otoczenie charyzmatyczny wpływ, musisz być osobą autentyczną. Autentyczność to najważniejszy wyróżnik osób obdarzonych „darem pasji”. One zawsze są sobą, nikogo i niczego nie udają. Całkowicie identyfikują się ze swoimi słowami, wizjami i zachowaniami. Dlatego tak łatwo przekonują do siebie innych; działają bowiem na swe otoczenie wzmacniająco, motywująco i inspirująco. Z tego właśnie powodu ludzie łatwo ulegają ich argumentacji. Pamiętaj zatem, by wyznaczać sobie w życiu cele, które naprawdę są dla Ciebie ważne i które Cię interesują, bo są właśnie Twoją pasją. Pamiętaj też o słowach amerykańskiej aktorki Marilyn Monroe, jednej z najbardziej charyzmatycznych kobiet wszech czasów: „Chęć stania się kimś innym to marnotrawstwo swojej osoby”.

2. Pewność siebie i odwaga

Charyzma to dar potrzebny przywódcom, a ci muszą być odważni i pewni siebie, czyli lubić zmiany i skomplikowane wyzwania. Ludzie charyzmatyczni chcą być w centrum uwagi, by z tego miejsca podporządkowywać sobie innych. Jeśli masz problem z eksponowaniem swojej osoby, postaraj się go rozwiązać poprzez polubienie siebie. Jak bowiem zauważył brytyjski pisarz Stuart Wilde w książce „Afirmacje”: „Jeżeli chcesz kochać świat, zbawiać go i karmić, to wspaniale. Lecz najpierw pokochaj i nakarm siebie!”. Dlatego zaakceptuj siebie samą – razem ze wszystkimi twymi zaletami i wadami. Zrozum, że wszyscy ludzie, tak samo jak i Ty, mają nie tylko mocne, ale też słabe strony. Ta świadomość pomoże Ci w uzyskaniu większej pewności siebie.

3. Ubiór

Przede wszystkim musisz dobrze i wygodnie czuć się w swoim ubraniu. Nie powinno jednak ono wykraczać poza przyjęty w naszym kręgu kulturowym standard. Zarówno przesada w modowej kreacji, fryzurze oraz makijażu, jak i zbytni luz oraz niedbałość mogą być przeszkodą na drodze ku uzyskaniu statusu osoby charyzmatycznej. Trudno przecież w bikini lub szarym biurowym mundurku zdobyć uwagę i szacunek ludzi. Szukaj rozwiązań w stylu the middle of the road, czyli złotego środka. Pamiętaj przy tym o słowach niemieckiego psychonalityka Carla Junga, który zauważył, że „najlepiej zrozumiemy siebie, analizując to, co irytuje nas w innych”. Innymi słowy nie ubieraj się tak, by denerwować się własną sukienką.

4. Uśmiech

Cóż złego można powiedzieć o uśmiechu? Jest niczym klucz otwierający nawet najbardziej zardzewiałe zamki i pokazujący drogę do skarbca. Na uśmiechu powstały całe cywilizacje i fortuny wielu biznesmenów. Uśmiechaj się zatem jak najczęściej i zarażaj w ten sposób swymi pozytywnymi emocjami otoczenie. Z czasem z pewnością zauważysz, że ludzie odwzajemniają twój uśmiech, a w twoim towarzystwie nie tylko czują się swobodnie i dobrze, ale też bezpiecznie. Doskonale wiedzą o tym psycholodzy, socjolodzy, trenerzy rozwoju osobistego i… poeci: „Darząc uśmiechem, uszczęśliwiasz serce. Uśmiech bogaci bowiem obdarzonego, nie zubożając dającego” – uczy polski poeta Wincenty Faber.

5. Kontakt wzrokowy

Poza uśmiechem ważny jest też kontakt wzrokowy. Ludzie postrzegani jako charyzmatyczni nie unikają spojrzeń innych, nie patrzą na swoje stopy, w kąt pokoju lub w sufit. Oni szukają kontaktu wzrokowego, a jak przemawiają, to tak wodzą oczami po twarzach zebranych, aby każdy ze słuchaczy miał wrażenie, że wszystkie słowa wypowiedziane zostały tylko do niego. Zdaniem psychologów, osoby uciekające wzrokiem na boki postrzegane są jako zakłamane, a te patrzące prosto w twarze swych partnerów – jako szczere i prawdomówne. Jest to zresztą wiedza powszechna. Już szatan w powieści „Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa zauważył, że „język ludzki może kłamać, oczy – nigdy”.

6. Gestykulacja

Autentyczność, pewność siebie, odpowiedni ubiór, uśmiech i spojrzenie w oczy to jeszcze nie wszystko, co składa się na tajemnicę charyzmy. Ważna jest także gestykulacja. Nie chodzi tu oczywiście o chaotyczne wywijanie rękoma, ale o dobitne akcentowanie nimi wypowiadanych słów, a podczas zwracania się do słuchaczy – wskazywanie na nich dłonią lub palcem. Chociaż nie wszyscy ulegają urokowi amerykańskiego prezydenta Donalda Trumpa, trudno odmówić mu charyzmy. Trump jest mistrzem gestykulacji. Brak jej wprawdzie gracji, ale za to jest skuteczna. Jego dłonie i jego wskazujący palec prawej ręki stały się nawet szeroko komentowanym tematemostatniej, zwycięskiej dla niego kampanii prezydenckiej w USA.

7. Koncentracja i spokój

Psycholodzy zwracają uwagę, że osoby charyzmatyczne są bardziej skoncentrowane, mocniej skupione na tym, co dzieje się tu i teraz, niż reszta ludzi. Sprawiają także wrażenie, że są bardziej wyciszone, spokojne oraz bardzo zainteresowane innymi ludźmi, ich historiami, życiem, radościami i dramatami. Cesarz Napoleon Bonaparte pamiętał imiona setek swoich żołnierzy, a spotykając się z nimi, słuchał ich uważnie, zapamiętując ich historie, imiona ich żon i dzieci. Każdy przy nim czuł się osobą wyjątkową, wyróżnioną i ważną. Dzięki tym talentom był wielbiony przez swe wojsko niemal jak bóg. Wszyscy, którzy się z nim zetknęli, byli pod wrażeniem jego osobowości. Słusznie zatem zauważa dr Małgorzata Kronenberger, polska lekarka i pedagog, że „umiejętność koncentracji to podstawa w rozwoju osobowości”.

8. Humor

Osoby charyzmatyczne nie tylko potrafią opowiadać dowcipy, ale opowiadają je także na swój temat. Okazują w ten sposób pewien dystans w stosunku do swojej osoby oraz sygnalizują, że nie należy brać w życiu wszystkiego zbyt poważnie. Humor i dowcipkowanie to m.in. tajemnica sukcesu wielu charyzmatycznych przywódców religijnych lub telewizyjnych kaznodziejów. Niemal każda ich wypowiedź zawiera jakiś żart. Dzięki temu słuchacze lepiej zapamiętują przekazywane im treści oraz zachowują w swej pamięci spotkanie z taką osobą nie tylko jako pouczające, ale też jako zabawne i relaksujące. Wiedziała o tym już Lucy M. Montgomery, autorka „Ani z Zielonego Wzgórza”, która zwykła była mawiać, że „humor to zadziwiająco skuteczna i niezwykła broń”.

Autorka tekstu: Urszula Dziewit-Gontowska